Літаратурны працэс – гістарычнае развіццё сусветнай л-ры ў цэлым і нацыянальных літаратур у прыватнасці, іх сувязі, узаемадзеянне, узаемауплыў, фарміраванне традыцый

Артыкул мае выніковы характар. У ім падзведзены вынікі працяглай науковай працы.

Тут перавагу мае міфапаэтычная свядомасць і яшчэ адсутнічае рэфлексія на слоўным мастацтвам, а таму няма ні літаратурнай крытыкі, ні тэарэтычных штудый (вучэнняў), ні мастацка-творчых праграм.

Усё гэта з’яўляецца толькі на другой стадыі літаратурнага працэсу, пачатак якой паклала літаратурнае жыццё Старажытнай Грэцыі сярэдзіны 1 тысячагоддзя да н.э. і якая працягвалася да сярэдзіны ХУІІІ ст.

Гэты даволі працяглы перыяд адзначаны перавагаю традыцыяналізму мастацкай свядомасці і “паэтыкі стылю і жанра”:

пісьменнікі арыентаваліся на загадзя падрыхтаваныя формы маўлення, які адпавядалі патрабаванням рыторыкі, і былі залежныя ад жанравых канонаў.

У рамках гэтай другой стадыі, у сваю чаргу, выдзяляюцца два этапы, мяжой паміж якімі сталаАдраджэнне(тут, заўважым, размова ідзе пераважна пра еўрапейскую мастацкую культуру),

На другім з гэтых этапаў, які прыйшоў на змену Сярэднявечча, літаратурная свядомасць робіць крок ад безасобаснага пачатку да асбоснаг), – хоць яшчэ ў межах традыцыяналізму.

Літаратура ў большай меры становіцца свецкай.

І, нарэшце, на трэцяй стадыі, якая пачалася з эпохі Асветніцтва і рамантызму, на авансцэну вылучаецца “індывідуальна-творчая мастацкая свядомасць” .

З гэтага часу дамінуе “паэтыка аўтара”, які вызваліўся ад усяўладдзя жанрава-стылёвых прадпісанняў рыторыкі.

Тут літаратура, як ніколі раней (цытата) «предельно сближается с непосредственным и конкретным бытием человека, проникается его заботами, мыслями, чувствами, создается по его мерке»; наступае эпоха індывідуальна-аўтарскіх стыляў; літаратурны працэс найцяснейшым чынам звязваецца “адначасова з асобаю пісьменніка і акаляючай яго рэчаіснасцю”.

Гэта мае месца і ў рамантызме і ў рэалізме ХІХ ст, і ў мадэрнізме ХХ с.