БЕЙТАРАПТЫҚ РЕЖИМІН ТАҢДАУ

5.1.Қалалық тораптың кернеу жүйесі қала мен кентті дамытудың келешегін есепке ала олардың бас жоспары мен кернеу жүйелерінің бұл жүйеде қабыл­данған есептік мерзімі шегінде таңдап алынады. Бұл жағдайда дамытудың негізгі принципі орындалуы керек:

Тарату тораптарының кернеуін оңтайлы шамаға (0,38; 10; 110 кВ) дейін көтеру және аралық транс­фор­мация санын қысқарту. Қазіргі тиімсіз кернеу жүйесін сақтау үшін негіз болуы керек.

5.2. Энергожүйесінің тарату тораптарында ең үлкен таралым 110 кВ кернеу және аз дәрежеде 220 кВ кернеу (жекелеген аса ірі қалалар үшін) болуы керек. Бұл жағдайда 110/10/0, 38 кВ кернеу жүйесі оңтайлы болады.

5.3. Қазіргі жұмыс істеп тұрған 6 кВ кернеулі то­раптарды дамыту және қайта құрылымдау кезінде олардың 10 кВ кернеуге ауыстырылуын қарастырған жөн.

5.4. 110 кВ және одан жоғары кернеулі электр­мен жабдықтаушы электр тораптары үшфазалық тиімді жерлендірілген бейтараптамалы болып орын­далуы керек.

5.5. 10—35 кВ кернеулі қалалық электр торап­тары үшфазалық оқшаумаланған және доғасөндіргіш реактор арқылы жерлендірілген бейтараптамалы болып орындалуы керек.

5.6. 1000 В—қа дейінгі кернеулі тораптар төрт­сымды тікелей жерлендірілген бейтараптамалы бо­лып орындалуы керек.

ТОРАПТАР СҰЛБАЛАРЫ

Жалпы ережелер

6.1. Қалалық 110 (35) кВ және одан жоғары электр тораптарының және 0,38—10 кВ тарату торап­тарының технологиялық бөлектенуі мен салыстыр­­малы жеке болуы өзара үйлесуді талап етеді. 0,38—10 кВ тораптарды дамыту сұлбасын жасаған кезде бастапқы деректер ретінде «Жүйенің, аймақтың, қа­ланың 110 (35) кВ және одан жоғары тораптарын дамыту сұлбасында», келтірілген қоректендіру орта­лықтарының орналастырылуы және параметрлері туралы мағлұматтарды, қарастырылған кезең ішінде­гі бұл деректердің өзгерістерін есепке ала қабылдау керек.

6.2. ҚО орналастыру туралы сұрақты шешкенде 10 (6) кВ тораптарды қоректендіру көздерінің (ГАЭС, ЖЭО) генераторлық кернеу шинасынан қоректендіру мүмкіндігін қарастырған жөн.

6.3.10 (6) кВ генераторлық кернеуге қосылудан бас тарту мына жағдайда негізделінуі мүмкін:

— тарату тораптарының құрамында атмосфера­лық асқын кернеу кезінде генераторларды бұзу қау­пін тудыратын әуе желісінің пайда болуы;

— қуат беру жүйесінің: блок—генератор—жоғары­латқыш трансформатор, жүйесіне өтуі кезінде;

— ҚО өндіргіштік қуаты өскен кезде, осыған бай­ланысты қысқа тұйықталу тогының шамасы комму­тациялық аппараттағы, шиналардағы және шығатын желілердегі динамикалық және термиялық төзімділік­тің шекті жағдайынан асып кеткенде.

10 (6) кВ тораптардағы кабельдердің қысқа тұй­ықталуға төзімділігі туралы сұрақты қоректендіру кө­зінің орындалуына байланыстырмай қарастырған жөн.

6.4. 10 (6) кВ тораптарында жауапты тұтынушы­ларды қоректендіретін тұйық желілер болғанда, оларды үзбей қоректендіретін шараларды іске асыру мүмкіндігін қарастырған жөн:

— бұл желілерді екі жақты қоректендіруді және бұл желілерден қоректенетін ҚС—да секциялау құ­рылғысын орнатуды ұйымдастыру;

— жеңілдетілген қосалқы станцияның екі қорек­тендіру желісінің бірін басқа тәуелсіз желіге ауыс­тыру;

— жоғарыдағы шараларды іске асыру мүмкін болмағанда, жауапты тұтынушылар (бірінші санат) қоректенетін ТО—на (немесе ТҚС) 10 (6) кВ желілер арқылы тәуелсіз қоректену желісін жеткізу.

6.5. ҚО—ның (ҚС) жағдайына талдау жасауға сүйеніп мыналарды қарастырған жөн:

6.5.1. ҚС—ды жою, егер олар өртке қарсы қауіп­сіздік талаптарына жауап бермесе, санитарлық нор­ма­ларға (шудың рұқсат етілген деңгейі) және де басқа елді—мекен сипаттағы талаптарға сай келмесе, қайтақұрылымдауға келмейтін болса; бірінші реттік сұлбалардың жетілмегендігінен, қуат жетіспеу­шілік­тен, жабдықтардың моральдік және табиғи тозуы, қазіргі ЭҚКЕ, ТҚЖЕ, КТЕ—ін ережелерін бұза жайлас­тыру және қажет алаңның жоқтығынан оларды түзеу мүмкін еместігі.

6.5.2. ҚС—ны қайта жарақтандыру, қайтақұры­лымдау, кеңейту;

— трансформаторлар моральдік және табиғи тоз­ған кезде, бұл тұтынушыларды электрмен жабдықтау сенімділігін төмендетеді және трансформация кезін­де энергия шығыны жоғары болуына себепші бола­ды, сонымен бірге трансформаторлық құрылғыдағы кернеуді автоматтық реттеуіш (КАР) жоқ болғанда.

Трансформаторлардың қуаты жетіспеген кезде және КАР болмағанда жүктемелердің бір бөлігін басқа ҚО—на ауыстыру туралы сұрақты қарастырған жөн; статикалық конденсаторлар батареясын орнату керек.

Кернеуді 6 кВ—тан 10 кВ—қа ауыстырғанда транс­форматорларды айырбастау ұсынылады.

6.6. Жаңа ҚО (ҚС) салу мынандай жағдайда ұсынылады:

— қазіргі ҚО—ын жетілдіру және қуатын өсіру үшін қайтақұрылымдау техникалық мүмкіндігінің жоқтығы;

— электрмен жабдықтау тораптарын дамыту сұл­ба­сын жасаған кезде есепке алынбаған, ірі әрі қа­шықтағы жүктеме топтарының келешекте пайда болуы;

— абоненттер қосалқы станциясының шамадан артық жүктемемен істеуі салдарынан қалалық жүкте­ме кешендерін қоректендіру мүмкіндігі жоқтығы неме­се жалпыабоненттер тораптарын 10 кВ кернеуге ауыс­тырғанда абонент торабында 6 кВ кернеуді сақ­тау қажет болған кезде;

— толық және шамадан артық істейтін, табиғи және моральдік тозған т.б., 35 кВ ҚС—ны айырбаста­ғанда.

6.7. Жекелеген жағдайларда, ҚС—ғы қазіргі жаб­дықтарды айырбастау мүмкін болмағанда, үшінші бөліктің жинаушы шинасын салып бітіріп, үшінші трансформаторды орнату арқылы мүмкіндікті кеңей­туді қарастырған жөн.

Бұл, сұлба сонымен бірге 6 және 10 кВ тораптар­дың қосалқы станциядан бір мезгілде қоректенуі қажет болғанда пайдаланылуы мүмкін.

6.8. Қалаларды электрмен жабдықтау жүйесін­дегі келешегі жоқ буыны ретінде, 35 кВ тораптарды жою және осыған байланысты сұрақтарды шешу үшін мына факторларға назар аудару қажет:

35 кВ торап қоректенетін ҚО—ның сұлбасы, па­ра­­метрі, техникалық жағдайы және төменгі кернеуі туралы мағлұматтар;

35 кВ тораптардың желілер бөлігі туралы мағлұ­маттар — желінің атауы (басы—соңы), ұзындығы, желі саны, құндылығы, талсымның материалы («М» неме­се «А»), қимасы, төсеу тәсілі, жалпы техникалық жағдайы, жалғастырушы муфта саны (жалпы және меншікті — ең аз қанағаттандырылған бөлімше үшін);

35 ҚС туралы мағлұматтар – бірінші реттік жал­ғанған сұлбалар, төменгі кернеу, параметрлері және техникалық жағдайы.

6.9. 110 және 35 кВ қосалқы станциялардың қанағаттанарлық техникалық жағдайы, қазіргі бар қуаттың жеткілікті болуы, 35 кВ тораптардағы желі­лер бөлігінің жағдайы, тұтынушыларды үзбей электр­мен жабдықтау сенімділігі талаптарын қанағаттан­дыратын, және 35 кВ ҚС—ның ҚО—нан салыстырмалы елеулі алыстығы, 35 кВ тораптардың (бәрінің немесе жарым—жартылай) сақталуына негіз болуы керек, керісінше, қосалқы станцияның техникалық жағ­дайы­­ның қанағаттандырмауы, 35 кВ жабдықтардың шама­дан артық жүктемемен істеуі жағдайында 35 кВ кер­неуді таратып 110 кВ тораптарды салу керек.

Бұл шешімдерді қабылдау 110 кВ тораптар мүм­кіндігімен үйлестіре жүргізілуі керек.

6.10. 35 кВ тораптарды тарату кезінде 10 кВ ТО—ның ҚС—ның жабдықтарын пайдалану мүмкіндігін қарастыру қажет, 35 кВ желілерді 10 кВ ТО—ны қорек­тендіруші ретінде пайдалану керек.

6.11. Ереже бойынша, оңтайлы нұсқаны таңдау (35 кВ ҚС орнына 110 кВ ҚС салу, 35 кВ ҚС—дағы 10 кВ ТО—н қайта жабдықтау және 35 кВ ҚС сақтау) тех­никалық—экономикалық есептеумен негізделінуі қа­жет.

6.12. Қалалық электр тораптарын жобалау кезін­де оңтайлы нұсқаны таңдау үшін техникалық—эконо­микалық есептеу «Энергетика шаруашылығын дамы­туға қажет күрделі салымның экономикалық әсерін анықтаудың әдістемесіне» сәйкес орындалуы керек.

6.13. Қоректендіру тораптары мен жабдықтары сонымен бірге қалыпты пайдалану талаптарына жау­ап беретін, қуаты мен техникалық жағдайы 35/10 кВ ҚС арқылы объектіні (немесе ауданды) электрмен жабдықтау мүмкіндігін қамтамасыз ететін ҚО болса, 35 кВ кернеу сақталынуы керек.

6.14. 35 кВ ҚС техникалық жағдайының қанағат­тандырғысыз болуы 35 кВ қоректендіру кабелі, ҚС бар қуатының немесе 35 кВ кабель желілерінің өткізу қабілетінің жетіспеушілігі, сонымен бірге ҚС—ның күтіп отырған жүктемесі 25—30 МВт және одан жоғары болғанда, бұл ауданда 35 кВ ҚС орнына 110 кВ ҚС салу бірмәнді қабылдануы керек және оны қорек­тендіру 110 кВ әуе желісі арқылы орындалуы тиіс. Бұл шешім жобалау ұйымымен келісілуі керек.

6.15. 35 кВ ҚС бар қуатының және 10 кВ ТО—ның өткізу қуатымен шамалас аудандағы келешектегі жүктемелер үшін 35 кВ ҚС тиімділігі мен таратудың техникалық мүмкіндігін қарастыру және оны 10 кВ (үшсекциялық) ТО—ның 6—10 кВ ЖТҚ—на қайта жарақ­тау қажет.

6.16. ҚС сақталынатын нұсқа үшін келтірілген шығындарды ҚС мен қоректендіру кабельдерін оң­тай­ландырудың қажетті деңгейі мен жұмыс сенімділі­гін қамтамасыз ету үшін орындалуға тиісті жұмыстың құнына сүйеніп қайтақұрылымдаусыз сақталынатын (құрылыстық бөлім мен жабдықтар) оның бөлшек­терінің баланстық құнына сонымен бірге трансфор­маторлар мен 35 кВ кабельдердегі шығындардың құнына сүйеніп анықтау керек.

6.17.35 кВ ҚС қайта жабдықтау нұсқасында 10 кВ ТО—да келтірілген шығындарды анықтау үшін ҚС—ғы 10 кВ ЖТҚ—ны қайта жабдықтау, 35 кВ ТҚ демон­таждау, трансформаторларды демонтаждау, аумақ­ты көр­кейту жұмыстары құндарының қосындысынан тұра­тын шараның құнынан жабдықтардың демонтаж­дау (не­месе тарату) құнын алып тастап анықтау керек, сонымен бірге, 10 және 35 кВ кернеумен жұ­мыс істейтін қоректендіру кабельдерінің энергия шы­ғын­дары құнының айырмасы анықталуы керек